Là người Việt Nam chắc hẳn bạn cảm thấy quen thuộc khi nhắc tới quả gấc. Tuy nhiên, với những người nước ngoài thì gấc là cái tên lạ lẫm. Nhưng dù thế nào chắc chắn một điều là bạn nên biết về loại quả này.
Quả gấc (Momordica cochinchinensis) màu đỏ rất đẹp được thu hoạch vào tháng 12 và tháng 1. Gấc cũng được trồng ở Trung Quốc và khắp Đông Nam Á như một loại cây cảnh bởi màu sắc rực rỡ của nó.
Gấc còn được biết đến với tên gọi dưa đắng Trung Quốc, cundeamor và bhat karela, gấc giàu các chất chống oxi hóa beta-carotene, lycopense (cao gấp 70 lần so với cà chua) và zeaxanthin; trong đó hàm lượng beta-carotene cao nhất (gấp 10 lần cà rốt) – có trong bất kỳ các loại quả và rau củ, beta carotene là chất oxy hóa màu đỏ có trong một số loại quả và rau như quả mơ, bí ngô giúp chuyển hóa thành vitamin A và có nhiều đặc tính bảo vệ cơ thể.
Gấc được nấu với gạo dẻo làm xôi gấc có màu cam sáng. Gấc và các chế phẩm từ gấc có trong các món ăn đặc biệt trong dịp lễ cưới hay năm mới. Gấc còn được dùng như một loại thuốc truyền thống chữa các vấn đề về da, mắt, bỏng và các vết thương. Nước gấc là loại đồ uống lành mạnh rất tốt cho mắt, hệ miễn dịch, da, tim mạch và tuyến tiền liệt. Ngày nay các chiết xuất từ gấc đang xâm nhập vào thị trường thực phẩm chức năng của Mỹ và các nước trên thế giới.
Zeaxanthin trong gấc giúp bảo vệ mô mắt tránh các tia tử ngoại và hạn chế quá trình oxy hóa trong mô mắt, do đó tăng cường đôi mắt khỏe toàn diện. Beta-carotene giúp duy trì thị lực ban đêm tốt, giảm nguy cơ mù lòa.
Để tăng cường miễn dịch, beta-carotene trong gấc chuyển đổi thành vitamin A trong cơ thể, giúp các tế bào máu trắng phát triển lành mạnh, trong đó có chất lymphocytes là những “chiến sĩ bộ binh” rất quan trọng đối với hệ miễn dịch, giúp cơ thể chống lại bệnh tật.
Lycopene và beta-carotene làm dịu những hư tổn do oxy hóa trong mô do đó tăng cường da khỏe mạnh. Hãy nghĩ oxy hóa như một chất “làm gỉ” các tế bào nên những thành phần trên trong gấc sẽ làm giảm đi quá trình này, hỗ trợ làn da khỏe mạnh và đẹp hơn.
Các chất chống oxy hóa trong gấc giúp tăng cường sức khỏe tim mạch, chống lại chứng xơ vữa động mạch, hay xơ cứng động mạch. Ngoài ra, cả lycopene và beta-carotene hoạt động với tác dụng bảo vệ chống lại nguy cơ mắc nhồi máu cơ tim.
Thêm nữa, lycopene là chất vô cùng quan trọng trong gấc giúp làm giảm BPH – tăng sản tuyến tiền liệt. Cũng có bằng chứng cho thấy lycopene làm giảm nguy cơ mắc ung thư tuyến tiền liệt.
Gấc mọc ở trên giàn. Khi gấc chín, nó chuyển từ màu xanh lá cây sang màu đỏ tươi. Loại quả này có các gai nhỏ (như sừng bò) ở lớp ngoài rất độc, đó không phải là phần ăn được. Chỉ có phần ngoài hạt bên trong quả gấc giống như ruột đỏ là ăn được.
Một nghiên cứu của Nhật Bản trên Tạp chí Ung thư quốc tế cho biết gấc có thể chống lại ung thư. Trong thí nghiệm nghiên cứu này, nước chiết xuất từ gấc làm ức chế nhất định sự tăng trưởng của một số tế bào ung thư. Điều này không có nghĩa là gấc chữa được ung thư, nhưng gần như nó chắc chắn làm giảm nguy cơ mắc một số bệnh ung thư. Chẳng còn gì nghi ngờ khi sẽ ngày càng có nhiều khoa học tiến hành chứng minh về đặc tính chống ung thư của của loại quả này.
Do có nồng độ beta-carotene cao hơn bình thường, gấc có giá trị trong việc hỗ trợ ngăn ngừa hay điều trị bệnh thiếu vitamin A. Một nghiên cứu về trẻ em tại Việt Nam đã tiến hành đo nồng độ vitamin A trong huyết tương trước khi sử dụng chiết xuất dầu gấc, kết quả cho thấy lượng vitamin A tăng sau khi tiêu thụ chiết xuất này. Ở nhiều nước đang phát triển, thiếu vitamin A là một bệnh dịch, nó có thể khiến thị lực ban đêm kém, mù mắt, giảm khả năng chống nhiễm trùng, tỷ lệ tử vong người mẹ cao, phôi thai kém phát triển, giảm lượng sữa cho con bú. Bổ sung các chiết xuất từ gấc giúp làm giảm tình trạng thiếu hụt vitamin A kinh niên và hạn chế các vấn đề sức khỏe.
Có thể bạn sẽ không gặp gấc trong siêu thị những ngày tới đây. Tương tự như thế, có thể bạn sẽ không dễ dàng tìm thấy thứ nước gấc mát lạnh trong cửa hàng. Nhưng bạn sẽ thấy loại quả này hiển thị trong danh sách cần bổ sung, như các chuyên gia y tế đã đánh giá giá trị dinh dưỡng và khả năng chữa bệnh của loại quả này.
(Theo medicinehunter – Tăng Minh Nga dịch – Út Em Shop sở hữu nội dung tiếng Việt)
