Điều trị ung thư bằng Xạ trị

Xạ trị

Xạ trị là một kiểu điều trị ung thư sử dụng liều bức xạ cao để tiêu diệt tế bào ung thư và thu nhỏ khối u.

CÁC PHƯƠNG PHÁP ĐIỀU TRỊ UNG THƯ

Có nhiều phương pháp điều trị ung thư. Phương pháp người bệnh tiếp nhận sẽ phụ thuộc vào loại bệnh ung thư mắc phải và giai đoạn tiến triển của nó.

Một số bệnh nhân bị ung thư sẽ chỉ được điều trị theo một phương pháp. Nhưng hầu hết mọi người sẽ được điều trị kết hợp, ví dụ như phẫu thuật kết hợp với hóa trị và/hoặc xạ trị. Khi cần điều trị ung thư, người bệnh sẽ phải tìm hiểu và cân nhắc rất nhiều điều. Nếu người bệnh, người thân thấy choáng ngợp và hoang mang thì việc đó cũng hết sức bình thường. Nhưng, nếu có thể, hãy nói chuyện với bác sĩ và tìm hiểu kĩ hơn về các phương pháp điều trị để bạn phần nào thấy mình đang kiểm soát tốt tình hình hơn.

Dưới đây là phương pháp điều trị ung thư bằng Xạ trị.

Cách xạ trị chống lại ung thư

Ở liều cao, xạ trị tiêu diệt các tế bào ung thư hoặc làm chậm quá trình tăng trưởng, phát triển của chúng bằng cách làm hỏng ADN của chúng. Tế bào ung thư có ADN bị tổn thương không thể phục hồi được nữa sẽ ngừng phân chia hoặc chết đi. Khi tế bào ung bị tổn thương chết, chúng bị cơ thể phá vỡ và loại bỏ.

Xạ trị không tiêu diệt tế bào ung thư ngay lập tức. Phải mất nhiều ngày hoặc nhiều tuần điều trị trước khi ADN bị tổn thương đủ để các tế bào ung thư chết đi. Sau đó, các tế bào ung thư tiếp tục chết trong nhiều tuần hoặc vài tháng sau khi quá trình xạ trị kết thúc.

Các kiểu xạ trị

Có hai kiểu xạ trị chính, xạ trị ngoài (xạ trị bằng chùm tia ngoài) và xạ trị trong.

Kiểu xạ trị mà bạn có thể tiếp nhận phụ thuộc vào nhiều yếu tố, bao gồm:

• Loại ung thư
• Kích cỡ khối u
• Vị trí của khối u trong cơ thể
• Khoảng cách của khối u với các mô bình thường mà nhạy cảm với bức xạ
• Sức khỏe tổng thể cũng như bệnh sử của người bệnh
• Người bệnh có điều trị ung thư bằng các phương pháp khác hay không
• Những yếu tố khác, ví dụ như tuổi và các tình trạng y tế khác của bạn

Xạ trị ngoài (xạ trị bằng chùm tia ngoài)

Xạ trị bằng chùm tia ngoài là khi một cỗ máy hướng bức xạ vào phần ung thư của người bệnh. Cỗ máy này rất lớn và có thể khá ồn ào. Nó không chạm vào người bệnh, nhưng có thể di chuyển xung quanh người bệnh, gửi bức xạ đến một phần cơ thể người bệnh từ nhiều hướng.

Xạ trị bằng chùm tia ngoài là một kiểu điều trị cục bộ, tức là nó điều trị một phần cơ thể cụ thể. Ví dụ, nếu người bệnh bị ung thư phổi, người bệnh sẽ xạ trị ở ngực chứ không phải toàn bộ cơ thể.

Xạ trị trong

Xạ trị trong là phương pháp điều trị mà ở đó nguồn bức xạ được đưa vào trong cơ thể người bệnh. Nguồn bức xạ có thể ở dạng rắn hoặc lỏng.

Lý do bệnh nhân ung thư phải xạ trị

Xạ trị được sử dụng để điều trị ung thư và giảm bớt các triệu chứng ung thư.

Khi được áp dụng để điều trị ung thư, xạ trị có thể chữa ung thư, ngăn không cho nó tái phát, ngăn chặn hoặc làm chậm sự phát triển của nó.

Khi các phương pháp điều trị được sử dụng để giảm bớt triệu chứng, chúng được gọi là điều trị tạm thời. Xạ trị bằng chùm tia bên ngoài có thể thu nhỏ khối u để điều trị cơn đau và các vấn đề khác do khối u gây ra, chẳng hạn như khó thở hoặc mất kiểm soát ruột và bàng quang. Cơn đau từ ung thư mà đã di căn vào xương có thể được điều trị bằng thuốc xạ trị hệ thống có tên là dược phẩm phóng xạ.

Các loại ung thư có thể điều trị bằng xạ trị

Xạ trị bằng chùm tia bên ngoài được áp dụng để điều trị nhiều loại ung thư.

Xạ trị trong thường được sử dụng để điều trị ung thư ở đầu và cổ, ngực, cổ tử cung, tuyến tiền liệt, mắt, và một số loại ung thư tuyến giáp nhất định.

Cách bức xạ được sử dụng với các phương pháp điều trị ung thư khác

Với một số người, bức xạ có thể là phương pháp điều trị cần thiết duy nhất. Nhưng, thường thì bạn sẽ phải xạ trị kết hợp với các phương pháp điều trị khác, chẳng hạn như phẫu thuật, hóa trị, và liệu pháp miễn dịch. Xạ trị có thể được áp dụng trước, trong khi, và sau những phương pháp này để cải thiện cơ hội là phương pháp điều trị đó sẽ có hiệu quả. Thời điểm áp dụng xạ trị còn phụ thuộc vào loại ung thư đang được điều trị và phụ thuộc vào mục đích của xạ trị là để điều trị ung thư hay giảm bớt triệu chứng.

Khi xạ trị được kết hợp với phẫu thuật, nó có thể được tiến hành:

• Trước khi phẫu thuật, nhằm thu nhỏ kích cỡ của ung thư để nó có thể được loại bỏ trong quá trình phẫu thuật và ít có khả năng tái phát.
• Trong khi phẫu thuật để nó đi thẳng vào ung thư mà không phải đi qua da. Xạ trị sử dụng theo cách này được gọi là xạ trị trong phẫu thuật (intraoperative radiation). Với kỹ thuật này, bác sĩ có thể dễ dàng bảo vệ các mô bình thường gần đó khỏi bức xạ hơn.
• Sau khi phẫu thuật để tiêu diệt bất cứ tế bào ung thư nào còn sót lại.

Giới hạn liều lượng trọn đời

Có giới hạn về lượng phóng xạ mà một vùng trên cơ thể bạn có thể tiếp nhận một cách an toàn trong suốt cuộc đời. Phụ thuộc vào lượng bức xạ đã được sử dụng để điều trị một vùng, bạn có thể không phải xạ trị vùng đó lần thứ hai nữa. Nhưng, nếu một vùng trên cơ thể đã được tiếp nhận liều lượng bức xạ an toàn trọn đời rồi thì vùng khác có thể vẫn được điều trị nếu khoảng cách giữa hai vùng là đủ xa.

Xạ trị có thể gây ra tác dụng phụ

Xạ trị không chỉ tiêu diệt hoặc làm chậm sự phát triển của tế bào ung thư, mà nó còn có thể tác động đến các tế bào khỏe mạnh gần đó. Sự tổn thương đối với các tế bào khỏe mạnh có thể gây ra tác dụng phụ.

Chi phí xạ trị

Xạ trị có thể rất tốn kém. Nó sử dụng những cỗ máy phức tạp và liên quan đến dịch vụ của nhiều nhà cung cấp dịch vụ chăm sóc sức khỏe. Chi phí xạ trị chính xác phụ thuộc vào chi phí chăm sóc sức khỏe ở nơi người bệnh sống, kiểu xạ trị được áp dụng cho người bệnh, cũng như người bệnh đang tiếp nhận bao nhiêu phương pháp điều trị.

Hãy nói chuyện với công ty bảo hiểm về những dịch vụ mà họ sẽ chi trả. Đa số các chương trình bảo hiểm đều thanh toán cho phương pháp xạ trị. Để nắm chắc thông tin hơn, hãy nói chuyện với phòng kinh doanh của phòng khám hoặc bệnh viện nơi người bệnh điều trị.

Nhu cầu dinh dưỡng đặc biệt

Xạ trị có thể gây ra những tác dụng phụ gây khó khăn cho việc ăn uống, chẳng hạn như buồn nôn, lở miệng, và các vấn đề liên quan đến cổ họng gọi là viêm thực quản (esophagitis). Vì cơ thể người bệnh sử dụng rất nhiều năng lượng để phục hồi trong quá trình xạ trị, nên quan trọng là người bệnh phải ăn đủ calo và protein để duy trì cân nặng trong giai đoạn điều trị. Nếu người bệnh gặp khó khăn với việc ăn uống và duy trì cân nặng, hãy nói chuyện với bác sĩ và y tá. Việc nói chuyện với chuyên gia dinh dưỡng cũng rất hữu ích. Người bệnh có thể chủ động tham khảo thêm thông tin trên về cách đối phó với những vấn đề liên quan đến ăn uống.

Làm việc sau khi xạ trị

Một số người có thể làm việc toàn thời gian trong quá trình xạ trị luôn. Những người khác lại chỉ có thể làm việc bán thời gian hoặc chưa thể làm việc được ngay. Mức độ người bệnh có thể làm việc còn tùy thuộc vào cảm giác của người bệnh. Hãy hỏi ý kiến của bác sĩ và y tế về những điều có thể xảy ra từ phương pháp điều trị mà người bệnh sẽ tiếp nhận.

Người bệnh có thể cảm thấy đủ khỏe để làm việc khi mới bắt đầu xạ trị. Khi thời gian trôi qua, đừng bất ngờ nếu người bệnh trở nên mỏi mệt hơn, ít năng lượng hơn, và cảm thấy suy yếu hơn. Một khi đã kết thúc điều trị, người bệnh sẽ mất vài tuần để thấy khá hơn – hoặc thậm chí là vài tháng.

Trong quá trình xạ trị, có thể sẽ có thời điểm người bệnh cảm thấy quá ốm yếu để làm việc. Hãy nói chuyện với chủ lao động về vấn đề nghỉ phép của người bệnh. Đừng quên kiểm tra nhằm đảm bảo là bảo hiểm y tế của người bệnh sẽ chi trả cho việc điều trị trong khi người bệnh đang nghỉ phép.

(Dịch từ bài viết: Radiation Therapy to Treat Cancer, Viện ung thư quốc gia Hoa Kỳ, người dịch: Tống Hải Anh, nhóm Hạ Mến, hướng dẫn ăn đúng)