Tìm hiểu sự phát triển của trẻ sơ sinh

Út Em chào các mẹ. Kể từ ngày đầu tiên bé chào đời, bác sĩ sẽ theo dõi cân nặng, chiều cao và cỡ đầu của bé.

Sự phát triển của trẻ sơ sinh là chỉ số để biết tình trạng sức khỏe tổng thể của bé; những bé phát triển tốt chứng tỏ bé có sức khỏe ổn định còn những bé chậm phát triển có thể là dấu hiệu bé bị mắc bệnh lý nào đó.

Cân nặng của trẻ sơ sinh như thế nào?

Giống như người lớn, trẻ sơ sinh cũng có định mức về một kích thước cơ thể khỏe mạnh. Phần lớn các bé sinh ra trong khoảng 37 tuần đến 40 tuần nên nặng khoảng 2,5 kg đến 4 kg.

Trẻ sơ sinh nhẹ hay nặng hơn cân nặng trung bình một chút cũng không vấn đề nhưng có thể vẫn cần bác sĩ hoặc người hộ sinh theo dõi cẩn thận hơn sau khi sinh để chắc chắn hơn rằng bé không gặp phải vấn đề nào với cơ thể.

Một số yếu tố có thể ảnh hưởng đến kích thước của trẻ khi sinh. Thời gian mang thai cũng tương đối quan trọng. Trẻ được sinh ra gần sát hoặc muộn hơn một chút với ngày dự sinh thường to hơn những bé sinh sớm, sinh non.

Một số yếu tố khác bao gồm:

• Kích thước cơ thể của bố mẹ: Những cặp vợ chồng cao to có thể sinh bé ra có kích thước cơ thể to hơn mức bình thường còn những cặp vợ chồng thấp bé có thể sinh ra bé nhỏ hơn mức bình thường
• Mang thai nhiều hơn 1 bé: Nếu các mẹ mang thai đôi, thai ba hoặc nhiều hơn thì thường kích thước của trẻ sẽ nhỏ hơn tương ứng với những trường hợp đó. Khi các mẹ mang đa thai, các bé không chỉ phải chia sẻ không gian phát triển trong tử cung của mẹ mà còn thường bị sinh sớm hơn nên dẫn đến tình trạng kích thước cơ thể bị nhỏ hơn
• Thứ tự sinh: Những bé sinh đầu thường nhỏ hơn các em sinh sau
• Giới tính: Các bé gái thường nhỏ hơn, còn bé trai thì to hơn nhưng sự khác biệt không nhiều lúc sinh
• Sức khỏe của mẹ bầu trong quá trình mang thai: Những yếu tố dẫn đến tình trạng trẻ sơ sinh bị nhẹ cân có thể do mẹ có vấn đề về huyết áp hoặc tim mạch hoặc những mẹ có sử dụng thuốc lá, rượu hay các loại thuốc cấm trong quá trình mang thai. Nếu các mẹ bị tiểu đường hoặc béo phì, bé sinh ra có thể có cân nặng lớn hơn. Tất cả những yếu tố ảnh hưởng đến cân nặng của bé nên được bác sĩ theo dõi sát sao. Dĩ nhiên, các mẹ không nên hút thuốc, uống rượu hoặc sử dụng thuốc cấm trong quá trình mang thai
• Dinh dưỡng trong quá trình mang thai: Các mẹ cần bổ sung dưỡng chất cần thiết cho sự phát triển của trẻ sơ sinh ngay từ khi các bé còn ở trong bụng và cả sau này. Chế độ ăn nghèo dinh dưỡng có thể ảnh hưởng nhiều đến cân nặng và sự phát triển của trẻ sơ sinh. Việc tăng cân quá nhiều có thể khiến trẻ sơ sinh to hơn bình thường
• Sức khỏe của bé: Những vấn đề về sức khỏe bao gồm dị tật bẩm sinh và các tình trạng nhiễm trùng bị mắc trong quá trình mang thai có khả năng ảnh hưởng đến cân nặng khi sinh và sự phát triển của trẻ sơ sinh sau này.

Đối với những bé sinh non thì sao?

Trẻ sinh non thường bé và nhẹ cân hơn những trẻ khác. Cân nặng hay sự phát triển của trẻ sinh non được quyết định chủ yếu bằng việc trẻ bị sinh sớm bao lâu. Thời gian ở trong tử cung của mẹ cũng chính là thời gian để trẻ phát triển thêm, do đó các bé cần phải phát triển thay thế khi chào đời ở thế giới bên ngoài bụng mẹ.

Những trẻ sinh non được phân loại thành trẻ “nhẹ cân” và “rất nhẹ cân”. Trong y học, trẻ “nhẹ cân” nghĩa là cân nặng của bé ít hơn 2,5kg lúc sinh. Đây là trường hợp khá phổ biến ở Mỹ, cứ khoảng 12 trẻ thì có 1 trẻ gặp phải tình trạng này. Trẻ “rất nhẹ cân” tương đương với trẻ có cân nặng ít hơn 1,5kg. Phần lớn trẻ nhẹ cân hoặc rất nhẹ cân đều bị sinh non.

Trẻ sinh non được chú ý đặc biệt hơn ngay sau khi sinh và các chuyên gia nhi khoa sẽ giúp chăm sóc các bé. Nhiều trẻ sinh non cần phải ở lại trung tâm chăm sóc tích cực dành cho trẻ sơ sinh để nhận được những sự chăm sóc y tế, bao gồm cả việc cho bú và theo dõi sự phát triển của trẻ sơ sinh.

[adinserter block=”12″]

Trẻ to béo có tốt hơn không?

Ngày trước, hình ảnh em bé mũm mĩm với hai má lúm đồng tiền chứng tỏ bé khỏe mạnh. Nhưng những bé mà sinh ra to hơn mức trung bình có thể mắc phải những vấn đề về bệnh lý đặc biệt cần phải theo dõi sát sao hơn những bé khác.

Những bé quá nặng cân, đặc biệt nếu mẹ bé bị tiểu đường bao gồm cả tiểu đường thai kỳ có thể sẽ gặp phải vấn đề lượng đường trong máu tăng và đòi ăn nhiều hoặc thậm chí phải truyền glucozơ vào tĩnh mạch để ngăn chặn tình trạng lượng đường xuống quá thấp.

Trẻ sơ sinh sẽ bị giảm cân phải không?

Đúng vậy, trẻ sơ sinh thường dư thừa nước trong người nên thực tế hoàn toàn bình thường nếu như trẻ bị sút vài lạng do mất nước trong mấy ngày đầu sau sinh. Trẻ sơ sinh khỏe mạnh bình thường có thể giảm 7-10% cân nặng lúc sinh nhưng sẽ lấy lại cân nặng trong khoảng 2 tuần sau sinh.

Trong tháng đầu tiên sau sinh, phần lớn trẻ sơ sinh sẽ lấy lại khoảng 30g mỗi ngày. Các bé cũng phát triển về chiều cao khoảng 2,54cm đến khoảng 3,81cm trong tháng đầu tiên. Nhiều bé sẽ trải qua giai đoạn phát triển nhanh chóng khi được 7-10 ngày tuổi và tiếp tục khi được 3 tuần và 6 tuần tuổi.

Các mẹ có nên lo lắng quá về sự phát triển của trẻ sơ sinh?

Trẻ mới sinh rất nhỏ và tương đối khó biết được liệu trẻ có tăng cân đúng cách. Các mẹ có thể lo lắng liệu bé có bị giảm cân quá nhiều trong mấy ngày đầu đời không hoặc có nhận được đủ sữa mẹ hay sữa công thức không. Trong trường hợp này, nếu như hỏi ý kiến bác sĩ, họ sẽ hỏi lại các mẹ một số vấn đề sau:

• Trẻ bú sữa bao nhiêu lần mỗi ngày: Trẻ bú sữa mẹ có thể bú 8 lần hoặc nhiều hơn trong khoảng 24 tiếng đồng hồ. Trẻ uống sữa công thức thì sẽ bú ít hơn, mỗi lần cách nhau 3-4 tiếng. Những mẹ cho con bú nên học hỏi từ những chuyên gia tư vấn về việc cho con bú vì họ là những người giúp các mẹ biết cách tạo cảm giác thoải mái và nâng cao kỹ năng khi cho con bú
• Mỗi lần trẻ cần bú bao nhiêu sữa: Thông thường, mỗi lần trẻ cần bú khoảng 10 phút, các mẹ hãy chú ý nghe tiếng nuốt sữa của con và xem bé có thoải mái sau khi bú không. Ở độ tuổi này, trẻ bú sữa công thức cần ăn khoảng 90 – 120 ml mỗi lần ăn
• Mức độ đi tiểu của bé như thế nào: Trẻ sơ sinh có thể chỉ đi tiểu 1-2 lần mỗi ngày cho đến tận khi sữa mẹ về. Ước tính các bé sẽ đi tiểu khoảng 6 lần khi được 3-5 ngày tuổi. Sau đó, các bé nên đi tiểu ít nhất 6-8 lần mỗi ngày
• Trẻ đi ngoài bao nhiêu lần mỗi ngày, lượng phân và tính chất phân thế nào: Trẻ sơ sinh có thể chỉ đi ngoài 1 lần trong ngày đầu tiên. Phân của bé thường có màu đen và màu hắc ín trong một vài ngày đầu, sau đó phân sẽ mềm, lỏng hơn và có màu vàng chanh khi được 3-4 ngày tuổi. Trẻ sơ sinh thường đi ngoài nhiều hơn mỗi ngày nếu bú mẹ còn đi ngoài ít hơn nếu bú sữa công thức

Các mẹ mong chờ điều gì ở sự phát triển của trẻ sơ sinh

Trẻ sinh ra to hay bé không đồng nghĩa với việc các bé sẽ cao lớn hay thấp còi sau khi lớn lên hoặc trưởng thành. Nhiều thanh niên lớn lên cao to nhưng hồi mới sinh lại rất nhỏ và có những trẻ sinh ra rất to nhưng lớn lên hình dáng tương đối nhỏ nhắn.

Đến khi trưởng thành, trẻ nhỏ có xu hướng phát triển theo như kích thước cơ thể bố mẹ. Gen cũng như dinh dưỡng và sự chăm sóc của bố mẹ đóng vai trò quan trọng với sự phát triển của trẻ sơ sinh trong nhiều năm tới.

Cho dù các bé sinh ra to, bé hay bình thường thì trong vài tháng tới sau sinh, các mẹ hoàn toàn vẫn có thể hi vọng bé phát triển khỏe mạnh, ổn định dần trong vài tháng sau sinh.

(Dịch từ bài viết “Your Newborn’s Growth” – website Kidshealth – chuyên gia tư vấn tiến sỹ Mary L.Gavin – Phạm Thị Thủy dịch – Út Em Shop sở hữu nội dung tiếng Việt)