Ngày đầu tiên của bé sau khi chào đời

Út Em chào các mẹ.

Sau nhiều tháng mang thai và chờ đợi, cuối cùng cũng đến được ngày bé yêu chào đời và mẹ được nhìn thấy con rồi.

Nhưng với nhiều cặp vợ chồng mới có con đầu lòng, họ thường không biết giây phút được gặp bé và ngày đầu tiên của bé sau khi chào đời sẽ như thế nào?

Để hiểu rõ hơn, các mẹ hãy cùng mình tìm hiểu bên dưới nhé.

Trẻ mới sinh trông như thế nào?

Trong tưởng tượng, các mẹ có thể nghĩ trẻ sơ sinh đều mạnh mẽ nhưng thực tế thì nhiều trẻ có cơ thể nhỏ bé và ướt át khi vừa chào đời.

Đầu của trẻ có vẻ hơi nhọn vì vừa phải đi qua ống dẫn sinh. Nhưng hình dạng đó chỉ là tạm thời và sẽ tròn trở lại chỉ sau vài ngày.

Các mẹ cũng không nên ngạc nhiên khi cảm thấy đầu của bé tương đối to so với phần còn lại của cơ thể.

Cơ thể các bé trông có vẻ hơi nhăn vì chân và tay bé bị gập ở phần đầu gối và khuỷu tay khi còn ở trong tử cung. Sau nhiều tháng phát triển, cơ thể bé càng lớn càng bị giới hạn không gian nên điều này là hoàn toàn bình thường.

Các mẹ cứ yên tâm vì chân tay bé sẽ thẳng ra khi lớn lên. Chú ý một chút vào bàn tay bàn chân nhỏ xíu của bé, các mẹ sẽ thấy móng tay móng chân của bé khá mỏng và với một số bé thì đã mọc tương đối dài.

Da của bé là một trong những vẻ bề ngoài dễ nhận thấy, các mẹ sẽ thấy nó có chỗ đỏ, chỗ hồng hoặc tím trong ngày đầu tiên sau sinh.

Một số bé mới sinh có lớp chất sáp trắng trên da, nó có tác dụng bảo vệ da trần của bé khi phải tiếp xúc với nước ối trong tử cung mẹ. Lớp sáp trắng này sẽ được rửa sạch khi bé được đưa đi tắm lúc mới sinh xong.

Một số trẻ khác sinh ra với lớp sáp rất nhăn nheo. Đặc biệt với những bé sinh non, bề ngoài của các bé còn có rất nhiều lông mềm vốn phát triển từ khi còn trong bụng mẹ. Phần lông tơ này thường biến mất sau khoảng 1-2 tuần.

Những vết mẩn đỏ hoặc đốm trắng nhỏ xíu thường xuất hiện trên da trẻ sơ sinh và chúng sẽ biến mất sau vài ngày hoặc vài tuần sau sinh. Các bác sĩ sẽ theo dõi bé trong vòng 12-24 tiếng sau sinh để chắc chắn những vết đó không gây nguy hiểm gì với bé.

Các mẹ hãy nhớ rằng ngoại hình của bé sẽ có những thay đổi đáng kể trong một vài tuần sau sinh theo sự phát triển của bé. Tay chân có thể dang rộng hơn, màu da cũng có thể thay đổi và những vệt trên da bé cũng dần biến mất.

Một số xét nghiệm trong ngày đầu tiên của bé sau sinh

Trong ngày đầu tiên của bé sau khi chào đời, các bé sẽ được đánh giá thông qua chỉ số apgar để biết được tình trạng sức khỏe của bé. Phương pháp kiểm tra này cho biết khả năng phản xạ của bé và có vấn đề gì nguy hiểm với bé không. 5 yếu tố được kiểm tra là: nhịp tim, nhịp thở, màu sắc da, hoạt động và sự phối hợp của cơ, phản ứng với các kích thích bên ngoài.

Điểm chỉ số của trẻ theo từng yếu tố sẽ được tính điểm từ 0-2 rồi cộng điểm của 5 yếu tố đó để xác định chỉ số apgar. Chỉ số này được đánh giá sau 1 phút bé chào đời và 5 phút sau sẽ được tiến hành đo lại. Bước kiểm tra dù đơn giản này cũng giúp các bác sĩ biết được liệu bé có cần hỗ trợ về hô hấp không. Nếu điểm apgar của bé được từ 7-10 là bình thường và với điểm này, các bé không cần phải kiểm tra thêm gì đặc biệt. Nếu điểm apgar của bé thấp hơn thì cần phải thêm các xét nghiệm kiểm tra, ví dụ điều đầu tiên cần thiết là thử cho bé thở bằng oxy.

Một số quy trình có thể kiểm tra trong ngày đầu tiên của bé sau sinh bao gồm:

• Làm sạch lỗ mũi cho bé bằng ống hút
• Đo chiều cao, cân nặng và vòng đầu
• Tra thuốc mỡ hoặc thuốc nhỏ mắt để tránh nhiễm trùng

Các nhân viên y tế sẽ lau khô người cho bé và quấn khăn quanh người bé. Quy trình này thường diễn ra rất nhanh chóng và trước khi các mẹ biết việc này thì các bé đã được đặt vào vòng tay mẹ để tạo sự tiếp xúc đặc biệt cho mẹ và bé. Sau khi cho bé bú sữa non lần đầu tiên, thường khoảng sau 10-30 phút thì bé cần phải làm thêm một số thủ tục kiểm tra.

Trong thời gian các mẹ nghỉ ngơi ở phòng sinh hoặc phòng hồi phục, bé sẽ được đưa đi tắm. Thông thường lúc này các ông bố sẽ được cho phép đi theo. Bé sẽ được tiêm vitamin K để giúp máu đông đúng cách. Bé sẽ còn được tiêm vắc-xin viêm gan B nếu các mẹ đồng ý.

Những thủ tục kiểm tra có thể khác nhau giữa các bệnh viện. Bé có thể được xét nghiệm máu để kiểm tra lượng đường huyết. Nếu lượng đường này quá thấp hoặc phát hiện ra vấn đề gì khác thì bé cần tuân theo quy trình chăm sóc đặc biệt ngay lập tức.

Ngoài ra, bé cũng được xét nghiệm máu sàng lọc trước khi ra viện để xem bé có bị mắc bệnh phenylketonuria niệu, suy giáp bẩm sinh hay bệnh nào khác không. Việc xét nghiệm và tìm ra nguyên nhân sớm có thể giúp cho các bác sĩ chẩn đoán và đưa ra phác đồ điều trị ngay từ sớm cho bé. Các bác sĩ cũng thường khuyến nghị các mẹ cho bé thực hiện sàng lọc về khả năng nghe trước khi ra viện để loại bỏ những bệnh có khả năng xảy ra với bé từ sớm.

Với những ca sinh thường, thời gian trung bình ở trong viện là khoảng 48 tiếng còn trường hợp sinh mổ thì có thể khoảng 96 tiếng đồng hồ.

Một số hành động trong ngày đầu tiên của bé sau sinh

Nhiều gia đình thường bị bất ngờ vì thực sự không biết những hành động của trẻ sơ sinh như thế nào. Ngày đầu tiên của bé sau khi sinh, mắt của trẻ hơi mở 1 chút và trẻ dành nhiều thời gian để ngắm nghía các khuôn mặt, đặc biệt là mặt của bố mẹ. Bé cũng có thể ngọ nguậy hoặc phản ứng với giọng nói của các mẹ. Trẻ có khả năng vận dụng tất cả các giác quan bao gồm ngửi mùi và chạm tay vào đâu đó để xác định và tương tác với các mẹ.

Trẻ sơ sinh có thể khóc, ngủ hoặc bất chợt nhìn vào mắt các mẹ. Mặc dù tầm nhìn còn hạn chế nhưng các bé vẫn có thể nhìn thấy gì đó ví dụ như mặt của các mẹ trong khoảng cách 20cm đến gần 40cm. Bé có thể nắm ngón tay các mẹ nếu các mẹ để ngón tay vào lòng bàn tay của bé. Thậm chí bé còn đòi mút ngón tay các mẹ.

Sau những giờ phút tỉnh táo khi mới sinh, phần lớn các bé sẽ buồn ngủ trong khoảng 24 tiếng. Tuy nhiên, cứ mỗi 2-3 tiếng thì nên đánh thức bé dậy để bé quen với thời gian biểu này và để cho bé bú. Đặc biệt với những mẹ nuôi con bằng sữa mẹ thì đây cũng là cách tốt nhất để kích sữa về.

Cho trẻ bú trong ngày đầu tiên sau sinh

Nếu các mẹ quyết định nuôi con bằng sữa mẹ thì các mẹ có thể bắt đầu cho con bú ngay khi bé được đưa đến đặt vào lòng mẹ. Mặc dù sữa mẹ có thể chưa về đủ trong 1-2 ngày đầu, đặc biệt những mẹ mới sinh con lần đầu nhưng bé sẽ vẫn nhận được dưỡng chất từ dòng sữa non – dòng sữa đầu tiên của các mẹ.

Một số mẹ thì sữa non khá lỏng và nhạt màu nhưng với nhiều mẹ khác, sữa non lại đặc và có màu vàng. Khi bé ngậm đầu ti, hành động này sẽ kích thích hooc-môn trong cơ thể các mẹ để tiết ra sữa. Hành động cho con bú lần đầu tiên gần như là bài thực hành cho cả mẹ và bé.

Một số bé (đặc biệt là trẻ sinh non hoặc nhẹ cân) thường khó ngậm được ti mẹ hoặc không mút được sữa mẹ. Các y tá hoặc chuyên gia tư vấn việc cho con bú, nuôi con bằng sữa mẹ có thể giúp các mẹ và bé giải quyết vấn đề này. Thậm chí ngay cả việc cho con bú diễn ra suôn sẻ nhưng những lời tư vấn của chuyên gia y tế vẫn sẽ có ích cho các mẹ trong những trường hợp khác.

Trước tiên, có lẽ các mẹ nên cho bé bú sau mỗi 2-3 tiếng đồng hồ. Nếu cho trẻ bú bình thì các mẹ cũng có thể bắt đầu cho bú trong khoảng thời gian một vài tiếng đồng hồ sau sinh.

Cảm xúc của các mẹ

Việc có con là một trải nghiệm sự thay đổi lớn trong cuộc đời mỗi người mẹ. Đừng bất ngờ khi các mẹ phải trải qua rất nhiều tâm trạng khác nhau. Có thể là nhu cầu muốn được quan tâm đến việc tận hưởng cảm giác thông thường. Cảm xúc của các mẹ có thể thay đổi đột ngột và không biết trước được. Ngoài ra, các mẹ cũng có thể có chút thay đổi về thể chất. Đây là thời điểm các mẹ cảm thấy mệt mỏi và cả hai vợ chồng sẽ cảm nhận rõ ảnh hưởng của sự thiếu ngủ.

Mỗi vợ chồng sẽ có cách giải quyết khác nhau. Nhiều mẹ dường như quên hết mọi khó khăn mệt mỏi trong giai đoạn sinh nở ngay khi nhìn thấy nụ cười của bé yêu. Một số mẹ còn cảm thấy tràn đầy năng lượng vì vô cùng vui mừng khi có con. Tuy nhiên lại có nhiều mẹ lại phải trải qua cảm giác buồn phiền, baby blues hoặc thậm chí nghiêm trọng hơn là bị rơi vào trạng thái trầm cảm.

Nếu vợ chồng các mẹ gặp cảm thấy rắc rối gì sau khi sinh con, các mẹ hoàn toàn có thể nhờ đến sự trợ giúp của các nhà tư vấn hoặc bác sĩ.

Bạn bè và gia đình

Mặc dù các mẹ rất muốn chia sẻ niềm vui của mình với tất cả mọi người xung quanh nhưng tốt nhất hãy chờ qua vài ngày sau. Có thể chỉ cần liên hệ với một số bạn thân và thành viên trong gia đình rồi để họ thông báo với họ hàng hoặc những người bạn khác. Điều đó cũng giúp các mẹ dành được nhiều thời gian cho bé hơn.

Để những người thân yêu gặp bé ngay từ ngày đầu tiên cũng là một điều tuyệt vời. Ông bà hoặc anh chị em họ hoàn toàn có thể gặp thành viên mới của gia đình và cưng nựng làm quen với bé ngay từ đầu. Nhưng các mẹ đừng để quá nhiều người ra vào thăm bé để tạo không gian yên tĩnh cho ngày đầu tiên của bé sau sinh. Bố mẹ và bé cần có thêm nhiều thời gian để nghỉ ngơi và gần gũi nhau hơn.

Nếu có thể, các mẹ hãy khéo léo hạn chế người đến thăm bé trong một vài tuần đầu để tránh khả năng lây bệnh truyền nhiễm cho bé. Bất kể khi nào khách đến thăm, hãy chắc chắn họ không bị ốm hoặc cần phải rửa tay trước khi chạm vào bé.

Trường hợp rắc rối trong ngày đầu tiên của bé sau sinh

Nếu bé sinh ra gặp phải vấn đề gì hoặc bị sinh non thì thời gian đầu sẽ là khoảng thời gian khó khăn. Đội ngũ bác sĩ có kinh nghiệm sẽ bàn bạc để đề xuất với gia đình các mẹ phương án giải quyết. Nếu các mẹ không thể gặp bác sĩ nói chuyện được thì đừng ngại nhờ chồng hoặc người thân đi hỏi bác sĩ. Các nhân viên y tế sẽ trợ giúp để giải quyết nhu cầu của các mẹ.

Một số cặp vợ chồng thường chọn cách trao đổi với chuyên gia tư vấn cho thoải mái hơn. Thực tế cũng có nhiều tổ chức có thể hỗ trợ các mẹ để lấy lại tinh thần nên các mẹ đừng ngại tìm đến những nơi đó để yêu cầu giúp đỡ.

Sau khi bé ra đời, các mẹ gần như bắt đầu một cuộc sống mới hoàn toàn. Do đó các mẹ hãy dành thời gian cho bé trong suốt ngày đầu tiên của bé để cảm nhận sự thay đổi đầy mới mẻ này.

(Dịch từ bài viết “The first day of life” – Website Kidshealth – Image credit: dfwbirthclass – Phạm Thị Thủy dịch – Út Em Shop sở hữu nội dung tiếng Việt)