Chế độ thai sản – những thay đổi trong năm 2016

Đối với những lao động nữ, khi tham gia đóng bảo hiểm xã hội (BHXH), họ thường rất quan tâm đến chế độ thai sản được hưởng. Không chỉ mẹ bầu mà những chị em chưa hoặc sắp lập gia đình cũng đều muốn biết chế độ này được ban hành và áp dụng ra sao? Có thực sự có nhiều lợi ích khi tham gia đóng BHXH hay không? Điều kiện được hưởng cũng như quyền lợi là gì?… Và còn rất nhiều câu hỏi khác xung quanh vấn đề này.

Trong thời gian gần đây, Nghị định 115/2015/NĐ-CP ngày 11/11/2015 của BHXH Việt Nam “Quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về BHXH bắt buộc” có hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2016 đã đưa ra một số điểm mới trong chính sách thai sản bao gồm chế độ dành cho mẹ trực tiếp mang thai, người chồng, người mang thai hộ… Sau đây, Út Em Shop sẽ gửi tới các mẹ những điểm khác biệt trong chế độ thai sản 2016 so với trước đó.

Đối tượng và điều kiện hưởng chế độ thai sản

Đối tượng được hưởng chế độ thai sản:

• Lao động nữ mang thai
• Lao động nữ sinh con
• Lao động nữ mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ
• Người lao động nhận nuôi con dưới 6 tháng tuổi
• Lao động nữ đặt vòng tránh thai, người lao động thực hiện biện pháp triệt sản
• Lao động nam đóng BHXH có vợ sinh con

Điều kiện để những đối tượng trên được hưởng chế độ thai sản:

• Lao động nữ sinh con, mang thai hộ, nhờ mang thai hộ, nhận nuôi con thì phải đóng BHXH từ đủ 06 tháng trở lên trong vòng 12 tháng trước khi sinh hay nhận con nuôi
• Lao động nữ sinh con đã đóng BHXH từ đủ 12 tháng trở lên mà khi mang thai buộc phải nghỉ dưỡng thai vì lý do sức khỏe theo chỉ định của cơ sở khám chữa bệnh thì phải đóng BHXH đủ 03 tháng trở lên trong thời gian 12 tháng trước khi sinh
• Trước khi sinh con hoặc nhận con nuôi dưới 06 tháng tuổi, lao động đủ điều kiện mà chấm dứt hợp đồng lao động, hợp đồng làm việc hoặc thôi việc thì vẫn được hưởng chế độ thai sản theo quy định

Chồng được nghỉ thai sản

Không chỉ phụ nữ sinh con được nghỉ thai sản mà chồng cũng được nghỉ khi đang đóng BHXH. Chế độ nghỉ của chồng có thể từ 5 đến 14 ngày tùy trường hợp:

• Lao động nam được nghỉ 5 ngày làm việc nếu vợ sinh thường, không gặp bất cứ vấn đề nguy hiểm nào
• Nếu vợ phải phẫu thuật khi sinh, sinh con dưới 32 tuần tuổi sẽ được nghỉ 7 ngày
• Trong trường hợp vợ sinh đôi, chồng được nghỉ 10 ngày làm việc, từ sinh ba trở lên thì mỗi con được tính thêm 3 ngày làm việc
• Vợ sinh đôi trở lên và phải phẫu thuật, chồng được nghỉ tối đa 14 ngày

Thời gian nghỉ việc để hưởng chế độ thai sản của chồng được tính trong khoảng thời gian 30 ngày đầu kể từ ngày vợ hạ sinh.

Dưỡng sức và phục hồi sức khỏe sau thai sản

Sau thai sản, thời gian được hưởng chế độ dưỡng sức, phục hồi được quy định là từ 5-10 ngày trong khoảng 30 ngày đầu tiên đi làm (trước đây là 1 năm). Trường hợp có thời gian nghỉ dưỡng sức, phục hồi sức khỏe sau thai sản từ cuối năm trước chuyển sang đầu năm sau thì thời gian nghỉ đó được tính cho năm trước.

Mức hưởng chế độ này là 30% mức lương cơ sở (trước đó, mức tỷ lệ cũ là 25% lương cơ sở nếu nghỉ tại nhà và 40% mức lương cơ sở nếu nghỉ tại cơ sở tập trung).

Chế độ thai sản khi nhận con nuôi

Thời gian được nghỉ hưởng chế độ thai sản là cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi (hoặc bé được từ 04 tháng tuổi trở lên).

Trường hợp cả bố và mẹ cùng tham gia BHXH đủ điều kiện được hưởng chế độ thai sản theo quy định thì chỉ cha hoặc mẹ được nghỉ để hưởng chế độ này.

Chế độ cho việc đi làm trước hạn

Lao động nữ đã nghỉ hưởng chế độ thai sản ít nhất 04 tháng (trước đây là 60 ngày).
Người lao động phải báo trước và được người sử dụng lao động đồng ý cho đi làm.
Khi lao động nữ đi làm trước hạn thì ngoài tiền lương của những ngày làm việc, họ vẫn được hưởng chế độ thai sản cho đến khi con được 6 tháng tuổi.

Trên đây chỉ là những điểm mới, khác biệt trong chế độ thai sản năm 2016 so với những quy định trước đây. Còn rất nhiều quy định khác nữa mà các mẹ có thể tìm hiểu thêm trên các trang chính thức của chính phủ và pháp luật để nắm rõ những quyền lợi mình được hưởng.

Chế độ cho việc sảy thai, nạo hút thai hoặc thai chết lưu

Khi không may gặp phải những tình huống này, lao động nữ được nghỉ:

• 10 ngày nếu thai dưới 5 tuần tuổi
• 20 ngày nếu thai từ 5 tuần đến dưới 13 tuần tuổi
• 40 ngày nếu thai từ 13 tuần đến dưới 25 tuần tuổi
• 50 ngày nếu thai từ 25 tuần tuổi trở lên

Chế độ thai sản cho người mang thai hộ và người mẹ nhờ mang thai hộ

Trước đây, từ Luật Bảo hiểm xã hội 2014 đã công nhận chuyện mang thai hộ nhưng vẫn chưa có quy định cụ thể áp dụng chế độ thai sản cho người mang thai hộ. Từ ngày 01/01/2016 sắp tới đây khi Luật Bảo hiểm xã hội mới có hiệu lực thì chính sách này bắt đầu được áp dụng.

Theo chính sách mới, người mang thai hộ được hưởng chế độ thai sản liên quan đến các vấn đề khám thai, sẩy thai, nạo hút, thai chết lưu, chế độ sinh con…từ thời điểm mang thai cho đến thời điểm giao đứa trẻ cho người mẹ nhờ mang thai hộ nhưng tổng thời gian không được vượt quá 06 tháng (tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ tết, ngày nghỉ hàng tuần).

Trong trường hợp kể từ ngày sinh đến thời điểm giao đứa trẻ (được ghi trong văn bản xác nhận thời điểm giao đứa trẻ của hai bên mang thai hộ và nhờ mang thai hộ) hoặc thời điểm đứa bé bị tử vong mà người mang thai hộ chưa hưởng chế độ thai sản đủ 60 ngày thì sẽ được nghỉ việc hưởng chế độ này cho đến khi đủ 60 ngày (tính cả ngày nghỉ lễ, nghỉ tết, ngày nghỉ hàng tuần).

Người mẹ nhờ mang thai hộ cũng được hưởng chế độ thai sản từ thời điểm nhận con cho đến khi con đủ 6 tháng tuổi.

Thời gian hưởng chế độ thai sản nếu sau khi sinh con mà con hoặc mẹ tử vong / hoặc gặp vấn đề nghiêm trọng khác về sức khoẻ

Trường hợp con tử vong, thời gian được hưởng chế độ quy định như sau:

• 04 tháng tính từ ngày sinh con nếu con dưới 02 tháng tuổi
• 02 tháng tính từ ngày con tử vong nếu con từ 02 tháng tuổi trở lên

Thời gian hưởng chế độ thai sản khi mẹ tử vong (áp dụng cho trường hợp chỉ cha hoặc mẹ tham gia BHXH, cả hai người đều tham gia BHXH):

• Trước đây trong Luật quy định thời gian hưởng chế độ thai sản trong trường hợp này là cho đến khi con đủ 4 tháng tuổi nhưng Luật mới 2016 quy định thời gian này là thời gian nghỉ thai sản còn lại của người mẹ
• Trường hợp người mẹ không đủ điều kiện được hưởng chế độ thai sản khi sinh con thì cha hay người trực tiếp nuôi dưỡng được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản khi con đủ 6 tháng tuổi. Nếu cha, người trực tiếp nuôi dưỡng không nghỉ việc thì ngoài tiền lương còn được hưởng chế độ thai sản với thời gian còn lại của mẹ theo quy định
• Trường hợp chỉ có cha tham gia BHXH mà mẹ tử vong sau khi sinh hoặc gặp rủi ro nào đó không có đủ sức khỏe để chăm sóc con (dựa theo xác nhận của cơ sở khám chữa bệnh có thẩm quyền) thì cha được nghỉ việc hưởng chế độ thai sản cho đến khi con đủ 06 tháng tuổi

(Phạm Thị Thủy tổng hợp từ các nguồn – Út Em Shop sở hữu bài viết)