Út Em chào các mẹ, nguy cơ trẻ sơ sinh bị tật đầu nhỏ do virut Zika đang gia tăng đã làm dấy lên nỗi lo lắng ở phụ nữ bao gồm cả những người đang mang thai hoặc dự định có thai. Vẫn còn nhiều ẩn số về nguyên nhân gây ra tật đầu nhỏ nên sau đây sẽ là những câu trả lời cho các vấn đề xung quanh sự việc này cũng như cách để phụ nữ có thể tự bảo vệ mình khỏi bị nhiễm virut Zika.
Phụ nữ mang thai có cần bận tâm về những bệnh liên quan đến virut Zika?
Mặc dù những triệu chứng liên quan đến virut Zika thường khá nhẹ nhưng các tổ chức nghiên cứu về vấn đề này đã quan sát thấy sự gia tăng bất thường của những trường hợp nhiễm virut Zika và tật đầu nhỏ của trẻ ở Bra-xin từ năm 2015.
Tật đầu nhỏ là gì?
Tật đầu nhỏ là tình trạng trẻ mới sinh bị nhỏ đầu hoặc đầu ngừng phát triển so với bình thường sau khi sinh. Tật đầu nhỏ là tình huống hiếm khi gặp phải, trong khoảng vài nghìn trẻ được sinh ra mới có một bé bị mắc phải. Nếu nó có liên quan đến sự phát triển chậm của não bộ thì những bé bị đầu nhỏ sẽ có thể mắc những khuyết tật trong giai đoạn phát triển.
Cách để kết luận liệu một bé có bị tật đầu nhỏ hay không là đo chu vi đầu 24h sau sinh và so sánh kết quả đó với tiêu chuẩn phát triển của WHO và tiếp tục theo dõi tỷ lệ phát triển vòng đầu trong lúc còn ở độ tuổi thiếu niên. Brazil là nước có tỷ lệ tăng nhanh và bất thường về trẻ sinh ra bị tật đầu nhỏ từ tháng 5/2015.
Phụ nữ có thể làm gì để bảo vệ bản thân khỏi bị nhiễm virut Zika?
Phụ nữ mang thai hoặc đang có kế hoạch mang thai sẽ cần quan tâm nhiều hơn về vấn đề bảo vệ bản thân khỏi bị muỗi đốt mà có thể truyền virut Zika bằng cách:
- Sử dụng thuốc chống côn trùng: Sử dụng chúng theo đúng hướng dẫn trên nhãn mác và chắc chắn là nó an toàn khi sử dụng cho phụ nữ mang thai
- Mặc quần áo che phủ cơ thể càng nhiều càng tốt, đặc biệt là đồ sáng màu
- Đóng cửa ra vào và cửa sổ để hạn chế muỗi
- Ngủ trong màn chống muỗi bất cứ khi nào ở nơi mà muỗi Aedes phát triển mạnh
- Tìm và hạn chế những khu vực muỗi có thể trú ngụ bằng cách loại bỏ, rửa sạch hoặc che phủ những đồ mà có thể chứa dù một chút nước như xô, chậu hoa, lốp xe…
Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng Zika có thể lây qua đường tình dục. Điều này có đúng không? Nếu đúng thì có cách nào để tránh điều này xảy ra?
Virut Zika đã được tìm thấy trong tinh trùng của con người và cũng có nghiên cứu chứng minh có một trường hợp mà Zika được truyền từ người này sang người kia thông qua đường tình dục. Tuy nhiên, cần có nhiều bằng chứng hơn để xác định liệu quan hệ tình dục có phải là nguyên nhân gây lây truyền virut Zika không.
Cho đến khi mọi thứ được rõ ràng, phụ nữ và đàn ông đang sống hoặc trở về từ vùng có xuất hiện virut Zika, đặc biệt là phụ nữ mang thai và chồng của mình cần tham khảo những sự tư vấn về những nguy cơ tiềm tàng của quan hệ tình dục và đảm bảo quan hệ an toàn. Việc quan hệ an toàn bao gồm việc sử dụng bao cao su đúng cách và phù hợp là một trong những cách hữu hiệu nhất để bảo vệ và chống lại tất cả những sự truyền nhiễm lây qua đường tình dục.
Phụ nữ mang thai có nên đi đến những vùng có xuất hiện viriut Zika không?
WHO không khuyến cáo việc hạn chế đi lại đến những vùng có liên quan đến virut Zika.
Phụ nữ mang thai hoặc dự định mang thai cần cân nhắc mức độ nguy hiểm và lên kế hoạch. Đặc biệt, các mẹ nên:
- Cập nhật thông tin về virut Zika và những loại bệnh khác lây truyền qua muỗi
- Bảo vệ bản thân khỏi bị muỗi đốt
- Nghe tư vấn của bác sĩ hoặc cơ sở y tế địa phương nếu muốn di chuyển đến vùng có sự xuất hiện của virut Zika. Lưu ý đề cập đến kế hoạch du lịch của mình trong thời gian khám tiền sản hoặc yêu cầu bác sĩ kiểm tra cẩn thận các vấn đề về thai kỳ sau khi đi trở về
Phụ nữ mang thai nên làm gì nếu bị nhiễm virut Zika?
Phụ nữ mang bầu nhiễm virut Zika nên đi khám và làm theo tư vấn của những chuyên gia về sức khỏe. WHO cho rằng vấn đề này vẫn đang ngày càng được nghiên cứu và phát triển.
Phụ nữ mang thai có khả năng truyền virut Zika cho thai nhi trong quá trình mang thai và sinh nở không?
Việc nhiễm virut Zika gần giai đoạn sinh nở có thể tiềm tàng khả năng lây truyền sang con mặc dù điều này đến nay vẫn chưa có bằng chứng chứng minh. Phụ nữ nói chung bao gồm những người xuất hiện triệu chứng của nhiễm virut Zika cần phải gặp chuyên viên y tế để kiểm tra cẩn thận diễn biến thai kỳ của mình.
Người mẹ bị nhiễm virut Zika có thể cho con bú không?
Virut Zika được phát hiện có trong sữa mẹ nhưng hiện nay vẫn chưa có bằng chứng cho việc virut này bị lây truyền sang con qua việc cho bú. Hiện tại, khuyến nghị cho con bú của WHO vẫn còn giá trị, đặc biệt là cho con bú hoàn toàn trong 6 tháng đầu.
Phụ nữ nên làm gì nếu họ muốn trì hoãn việc mang thai vì lo sợ về tật đầu nhỏ?
- Việc quyết định có mang thai hay không là một quyết định có tính cá nhân, dựa trên cơ sở những thông tin đầy đủ và việc được tiếp cận với những dịch vụ y tế chất lượng, giá cả phải chăng
- Những phụ nữ muốn trì hoãn việc mang thai nên tìm hiểu nhiều thông tin về những mặt trái ngược của vấn đề, lựa chọn biện pháp tránh thai trong thời gian ngắn hoặc dài hạn. Mỗi người nên được tư vấn về lợi ích được bảo vệ toàn diện chống lại các sự lây truyền qua đường tình dục bằng cách sử dụng bao cao su
- Vẫn chưa có bằng chứng về việc sử dụng bất kỳ biện pháp tránh thai nào bằng nội tiết tố hoặc biện pháp khác cho phụ nữ có nguy cơ nhiễm virut Zika, bị chẩn đoán nhiễm Zika hoặc phụ nữ (có gia đình hay vị thành niên) đang được điều trị do nhiễm virut Zika
Phụ nữ mang thai nên làm gì nếu muốn bỏ thai vì lo sợ bị tật đầu nhỏ?
- Phần lớn phụ nữ ở vùng bị ảnh hưởng bởi virut Zika vẫn sinh con bình thường
- Siêu âm phần đầu của thai nhi để dự đoán tình trạng đầu nhỏ vẫn chưa thể xác thực rõ ràng, trừ trường hợp nghiêm trọng
- Phụ nữ muốn bỏ thai vì lo con bị tật đầu nhỏ cần phải tìm đến những cơ sở phá thai an toàn mà đã được pháp luật cho phép. Nên tham khảo ý kiến bác sĩ trước để biết thông tin chính xác về việc phá thai này
- Ở những quốc gia cấm hoặc hạn chế việc phá thai thì phụ nữ ở đó cần được cung cấp đầy đủ những thông tin chính xác nhất và được tư vấn về các lựa chọn cho trường hợp đó, bao gồm cả thông tin về việc hạn chế những nguy hại từ việc phá thai không an toàn và cách điều trị những biến chứng sau này
Phụ nữ nên làm gì nếu đã quan hệ tình dục không an toàn nhưng không muốn mang thai vì sợ nhiễm virut Zika?
Tất cả phụ nữ và các chị em gái nên nhờ bác sĩ tư vấn phương pháp ngừa thai khẩn cấp và thích hợp. Không nên tự ý uống thuốc ngừa thai.
(Theo WHO – Phạm Thị Thủy dịch – Út Em Shop sở hữu nội dung tiếng Việt)
