Thịt đỏ và nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột

Thịt đỏ – như là thịt bò, thịt cừu và thịt lợn – là nguồn cung cấp nhiều đạm, các vitamin và khoáng chất cho cơ thể, và có thể trở thành một phần trong chế độ ăn uống cân đối. Tuy nhiên, ăn nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có khả năng làm bạn tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột (ung thư đại trực tràng).

Đó là nguyên nhân vì sao những người một ngày ăn nhiều hơn 90g (trọng lượng sau chế biến) thịt đỏ và thịt chế biến sẵn được khuyến nghị cắt giảm xuống 70g, bởi vì làm vậy có thể hỗ trợ giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột (bowel cancer).

Chọn lựa những lối sống lành mạnh khác, như là duy trì cân nặng lành mạnh, duy trì cơ thể năng động/vận động nhiều và không hút thuốc cũng có thể làm bạn giảm nguy cơ.

Những loại nào được tính là thịt đỏ và thịt chế biến sẵn?

Thịt đỏ bao gồm:

• Thịt bò
• Thịt cừu non và thịt cừu
• Thịt lợn
• Thịt bê
• Thịt hươu, nai
• Thịt dê

Thịt đỏ không bao gồm những loại thịt sau:

• Thịt gà
• Thịt gà tây
• Thịt vịt
• Thịt ngỗng
• Thịt chim theo đàn
• Thịt thỏ

Thịt chế biến sẵn là những loại thịt được bảo quản bằng cách xông khói, phơi khô, ướp muối hoặc thêm chất bảo quản. Bao gồm:

• Xúc xích
• Ba rọi xông khói
• Thịt giăm bông
• Thịt nguội như là xúc xích salami
• Pate
• Thịt đóng hộp như là thịt bò muối hộp
• Thịt nguội thái lát bao gồm các loại làm từ thịt gà và thịt gà tây

Chúng ta có thể ăn bao nhiêu thịt đỏ và thịt chế biến sẵn?

Những hướng dẫn dưới đây dành cho đối tượng người trưởng thành. Để biết thêm thông tin dành cho trẻ em, xem ở dưới.

Người trưởng thành

Nếu trong một ngày bạn ăn hơn 90g thịt đỏ hoặc thịt chế biến sẵn, người ta khuyến nghị bạn nên giảm xuống còn 70g.

Bạn có thể làm điều này bằng cách ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn thành các phần nhỏ, không ăn thường xuyên hoặc đổi sang ăn các thực phẩm thay thế chúng.

Nếu hôm nay bạn ăn nhiều hơn 90g thịt đỏ và thịt chế biến sẵn, thì mấy hôm sau bạn có thể ăn ít thịt hơn hoặc có ngày không ăn thịt sao cho trung bình lượng thịt bạn ăn mỗi ngày tối đa chỉ 70g.

Trẻ em

Trẻ trên 5 tuổi nên ăn uống cân đối, như đã đề xuất trong những khẩu phần ăn uống của Hướng dẫn ăn hợp lý. Chế độ ăn uống của trẻ nên có thịt hoặc các nguồn cung cấp đạm khác. Trẻ em không cần ăn nhiều như người lớn, lượng thực phẩm trẻ cần tùy thuộc vào tuổi và kích cỡ cơ thể của trẻ.

Đối với trẻ sơ sinh và trẻ nhỏ dưới 5 tuổi, hãy tìm hiểu về cách đưa thịt đỏ và thịt trắng và các thức ăn rắn khác vào chế độ ăn của trẻ.

Kích cỡ phần thịt ăn và việc cắt giảm

Những ví dụ trung bình về khối lượng của nhiều sản phẩm thịt đã nấu chín dưới đây có thể giúp bạn biết được mình ăn bao nhiêu thịt đỏ và thịt chế biến sẵn.

Giá trị tính bằng gam biểu thị cho khối lượng thực phẩm sau khi nấu:

• Khẩu phần thịt quay/nướng Chủ nhật (3 lát thịt cừu non, thịt bò hoặc thịt lợn cắt mỏng, mỗi lát có kích cỡ bằng khoảng một nửa lát bánh mỳ) – 90g
• Miếng thịt bò (beef steak) nướng vỉ nặng 8oz (~223g) – 163g
• Bữa sáng nấu chín (2 cái xúc xích chuẩn kiểu Anh, dài khoảng 9cm, và 2 lát thịt ba rọi xông khói cắt mỏng) – 130g
• Bánh doner kebab cỡ lớn – 130g
• 5oz (~142g) đùi thăn bò – 102g
• Burger bò nặng ¼ pound (~113g) – 78g
• Lát mỏng thịt bò muối hộp – 38g
• Một lát bánh black pudding (làm từ tiết heo, yến mạch và một số thành phần phụ khác) – 30g
• Một lát giăm bông – 23g

Cách cắt giảm ăn thịt

Bạn có thể giảm ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn bằng cách ăn thành những phần nhỏ, và không ăn thường xuyên. Thực hiện chuyển đổi như dưới đây có thể giúp bạn giảm ăn thịt:

• Bữa sáng: nếu là bữa sáng hoàn toàn kiểu Anh, đổi ba chỉ xông khói hoặc xúc xích sang nấm, cà chua hoặc bánh mỳ nướng hai mặt.
• Bánh mỳ kẹp (Sandwiches): đổi một loại thịt bò hoặc thịt giăm bông trong bánh sang một loại nhân thịt khác thịt đỏ, như là nhân thịt gà hoặc cá.
• Bánh Pie và khoai tây chiên: đổi nhân thịt đỏ thành nhân thịt gà.
• Bánh Burger: đổi burger cỡ ¼ pound thành cỡ tiêu chuẩn. Hoặc bạn có thể đổi món thành burger rau củ, cá hoặc gà.
• Xúc xích: đổi sang ăn 2 cái xúc xích lợn thay cho 3 cái, và ăn thêm một phần rau củ. Chọn loại xúc xích đã giảm chất béo.
• Món quay/nướng ngày Chủ nhật: đổi thịt bò, thịt lợn hoặc thịt cừu quay thành thịt gà, thịt gà tây hoặc cá nướng.
• Steak: đổi một miếng steak nặng 8oz (163g) sang miếng nặng 5oz (102g).
• Món hầm, ninh và cà-ri: cho nhiều rau củ, đậu hạt và các loại đậu hơn và cho ít thịt đỏ đi.

Bạn cũng có thể đổi thịt cừu hoặc thịt bò xay nhuyễn thành rau củ xay nhuyễn trong món mỳ Ý bolognese, lasagne và chilli con carne.

Cố không ăn thịt trong một ngày mỗi tuần. Đổi thịt đỏ hoặc thịt chế biến sẵn thành cá và động vật có vỏ hoặc ăn một bữa chay.

Những câu hỏi thường gặp

Hiện người ta khuyến nghị nên ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn như thế nào?

Chính phủ đưa ra khuyến cáo rằng những người trưởng thành đang ăn hơn 90g thịt đỏ và thịt chế biến sẵn một ngày nên giảm xuống 70g, cũng là mức tiêu thụ thịt trung bình ở trong vương quốc Anh. Nguyên nhân là vì có khả năng ăn quá nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có liên quan đến ung thư ruột (ung thư đại trực tràng).

Bạn có thể giảm ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn bằng cách không ăn thịt thường xuyên, ăn thành những phần thịt nhỏ, hoặc đổi chúng sang ăn các thực phẩm thay thế.

Khuyến nghị này dựa trên cơ sở gì?

Khuyến nghị này dựa trên một báo cáo năm 2011 có tên là Iron and Health (Sắt và Sức khỏe) từ Hội đồng Tư vấn Khoa học về Dinh dưỡng (Scientific Advisory Committee on Nutrition – SACN). SACN là hội đồng gồm các chuyên gia dinh dưỡng độc lập có chức năng tư vấn chính phủ về chế độ ăn uống và dinh dưỡng.

Tại sao SACN đưa ra khuyến cáo về thịt trong khi nội dung báo cáo là về sắt?

Trong báo cáo của mình, SACN đã xem xét các nghiên cứu đánh giá mối liên quan giữa sắt và ung thư ruột. Bởi vì thịt đỏ là nguồn cung cấp chất sắt ở vương quốc Anh, báo cáo cũng đã kiểm tra bằng chứng về thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có quan hệ thế nào với bệnh ung thư ruột.

SACN kết luận rằng ăn nhiều thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có khả năng làm tăng nguy cơ bị ung thư ruột và theo đó họ đưa ra khuyến cáo.

Ở vương quốc Anh, chúng ta nên ăn bao nhiêu thịt đỏ và thịt chế biến sẵn?

SACN sử dụng dữ liệu từ Cục Khảo sát dinh dưỡng và chế độ ăn uống quốc gia (National Diet and Nutrition Survey -NDNS) để ước tính lượng tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến sẵn của người trưởng thành trong vương quốc Anh.

Dựa trên dữ liệu từ NDNS (2000/01), lượng tiêu thụ thịt đỏ trung bình ở nam giới vào khoảng 88g một ngày. Ở nữ giới vào khoảng 52g một ngày. Như vậy trung bình người trưởng thành nói chung tiêu thụ 70g một ngày.

Tại sao khuyến nghị này nhắm tới đối tượng một ngày ăn hơn 90g thịt đỏ hoặc thịt chế biến sẵn?

SACN đánh giá bằng chứng từ các nghiên cứu khoa học và kết luận rằng ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có khả năng làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột. Nhưng tổ chức này không thể xác định được ăn bao nhiêu thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có thể làm tăng nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột vì dữ liệu không nhất quán.

Lượng tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến sẵn trung bình ở người trưởng thành trong vương quốc Anh là 70g, vì thế những người ăn hơn 90g được cho là ăn tương đối nhiều. Những đối tượng này cũng được khuyến nghị nên cắt giảm thịt đỏ và thịt chế biến sẵn đi, như vậy lượng tiêu thụ của họ sẽ nằm trong mức trung bình.

Nếu tôi cắt giảm thịt đỏ và thịt chế biến sẵn thì tôi vẫn sẽ hấp thu đủ sắt chứ?

Vẫn sẽ đủ, miễn là bạn ăn uống cân đối bao gồm ăn các nguồn cung cấp nhiều sắt khác như là đậu lăng, đậu hạt, trứng, cá, gà, gà tây, quả hạch khô và ngũ cốc ăn sáng.

SACN đã xem xét ảnh hưởng của việc ăn ít thịt đỏ và thịt chế biến sẵn đối với lượng hấp thu sắt, sử dụng dữ liệu từ Khảo sát dinh dưỡng và chế độ ăn quốc gia 2000/01 (National Diet and Nutrition Survey).

SACN ước tính là nếu những người giảm lượng tiêu thụ thịt đỏ và thịt chế biến sẵn của họ từ 90g xuống 70g một ngày, thì số người không hấp thu đủ sắt từ chế độ ăn uống cũng sẽ không tăng lên vì thế.

Nếu bạn không hấp thu đủ sắt từ chế độ ăn uống của mình, bạn có thể đang gặp nguy cơ mắc phải bệnh thiếu máu do thiếu hụt sắt.

Có tổ chức nào khác cũng đưa ra khuyến nghị về vấn đề ăn thịt đỏ và thịt đã qua chế biến không?

Báo cáo Thực phẩm, dinh dưỡng, hoạt động thể chất và phòng chống ung thư (Food, Nutrition, Physical Activity and the Prevention of Cancer) của Quỹ nghiên cứu ung thư thế giới (World Cancer Research Fund) đưa ra khuyến cáo về ăn thịt đỏ và thịt chế biến sẵn vào năm 2007.

Tổ chức này cho rằng bằng chứng thịt đỏ và thịt chế biến sẵn gây ra ung thư ruột là thuyết phục. Tổ chức này cũng khuyến cáo mọi người không nên ăn quá 500g thịt đỏ một tuần (khoảng 70g một ngày) và tránh các loại thịt chế biến sẵn.

Tại sao thịt đỏ và thịt chế biến sẵn được xem xét cùng với nhau?

SACN không phát hiện được cơ sở rõ ràng trong bằng chứng khoa học để tách riêng thịt đỏ và thịt chế biến sẵn khi xét đến mối liên quan với ung thư ruột. Thêm vào đó, nhiều nghiên cứu khoa học do SACN đánh giá không hề phân tách thịt đỏ và thịt chế biến sẵn.

Do đó, SACN cân nhắc tác dụng của việc cắt giảm tiêu thụ tổng lượng thịt đỏ, và theo đó đưa ra khuyến cáo cho mọi người.

Liệu thịt đỏ và thịt chế biến sẵn có thể thành một phần trong chế độ ăn uống lành mạnh không?

Có thể, người ta khuyến nghị một số loại thịt hoặc sản phẩm thịt, hay các nguồn cung cấp protein khác, nên là một phần trong chế độ ăn uống cân đối.

Thịt là nguồn cung cấp nhiều đạm, các vitamin nhóm B, và các khoáng chất như là sắt, selen và kẽm cho cơ thể. Nó cũng là một trong những nguồn cung cấp chủ yếu vitamin B12, loại vitamin vốn chỉ có trong những thực phẩm có nguồn gốc động vật, như là thịt và sữa.

Nếu có thể bạn hãy chọn những sản phẩm thịt và các loại thịt lành mạnh hơn, như là thịt nạc miếng và thịt nạc xay nhuyễn. Bạn có thể tìm hiểu thêm về các vấn đề cơ bản trong ăn uống lành mạnh trong bài 8 mẹo ăn uống lành mạnh.

Tôi vẫn ăn thịt đỏ đều đều trong nhiều năm rồi và giờ tôi lo lắng mình bị mắc bệnh ung thư ruột. Tôi nên làm gì đây?

Bạn hãy tìm hiểu thêm về các triệu chứng ung thư ruột. Nếu được phát hiện sớm thì bệnh ung thư ruột dễ chữa trị hơn.

Các triệu chứng ban đầu gồm có các rối loạn tiêu hóa. Nếu bạn thấy đi đại tiện ra máu hoặc ra phân lỏng kéo dài 3 tuần, bạn nên đi khám bác sĩ.

Chương trình sàng lọc ung thư ruột của NHS (NHS Bowel Cancer Screening Programme) cung cấp dịch vụ sàng lọc ung thư 2 năm một lần cho mọi đối tượng nam nữ tuổi từ 60 đến 74. Những người trong khoảng tuổi này đã đăng ký với bác sĩ chuyên môn sẽ tự động được gửi thông báo sàng lọc thông qua thư tín cứ 2 năm một lần.

Nếu bạn vẫn thấy lo lắng thì hãy trao đổi với bác sĩ riêng của mình.

Tôi có thể làm gì khác để giảm nguy cơ mắc ung thư ruột?

Bạn có thể tìm hiểu thêm về cách giảm nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột trong bài Nguyên nhân gây ra bệnh ung thư ruột.

Những người thường xuyên hút thuốc có nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột cao hơn. Bỏ thuốc lá sẽ giúp bạn giảm nguy cơ.

Béo phì và lười vận động cũng liên quan đến nguy cơ mắc bệnh ung thư ruột gia tăng, vì thể hãy tiếp thu tư vấn về cách đạt được mức cân nặng lành mạnh và cách vận động nhiều hơn.

Nói chung, những người ăn uống cân đối ít có khả năng mắc một số loại ung thư hơn.

(Theo NHS – UK, người dịch: Trần Tuyết Lan – nhóm Hạ Mến, hướng dẫn ăn đúng)